Diferansiyel Nasıl Çalışır?

Diferansiyelin temel amacı, tahrik kuvvetini motor ve şanzımandan alıp iki tekerleğe iletmek ve tekerleklerin gerektiğinde farklı hızlarda dönmesini sağlamaktır. Bu işlemi, içindeki konik dişli sistemi aracılığıyla yapar.

Diferansiyelin temel çalışma prensibi:

1. Motor, gücü şanzıman aracılığıyla diferansiyele iletir.
2. Diferansiyel, aldığı bu gücü iki aks miline paylaştırır.
3. Araç düz giderken, her iki tekerlek eşit hızda döner.
4. Virajda, dış tekerlek daha uzun yol aldığı için daha hızlı dönmesi gerekir.
5. Diferansiyel sistemi, iç ve dış tekerlek arasındaki bu hız farkını telafi eder.

Bu sayede hem çekiş kaybı engellenir hem de lastiklerde sürtünme kaynaklı aşınmalar azalır.

Neden Gerekli?

Viraj alırken sağ ve sol tekerleklerin farklı hızlarda dönmesi gerekir. Eğer diferansiyel olmasaydı:

• Tekerlekler aynı hızda dönmeye zorlanırdı.
• Bu da çekiş kaybına, lastiğin zeminle kaymasına, hatta aks ve şanzıman arızalarına yol açardı.
• Ayrıca sürüş konforu ve güvenliği ciddi şekilde etkilenirdi.

Kısacası, diferansiyel hem mekanik sağlığı korur hem de sürüş güvenliğini destekler.

Diferansiyel Çeşitleri

Farklı ihtiyaçlara göre geliştirilen birkaç diferansiyel türü vardır:

1. Açık Diferansiyel (Open Differential):

• En yaygın tiptir.
• Temel düzeyde hız farkını sağlar.
• Ancak zorlu zeminlerde bir tekerleğin kayması durumunda diğeri de çekişi kaybedebilir.

2. Sınırlı Kaymalı Diferansiyel (LSD):

• Kaygan zeminlerde daha iyi çekiş sağlar.
• Bir tekerlek boşa dönmeye başladığında, torku kaymayan tekerleğe aktarır.

3. Tork Vektörlü Diferansiyel:

• Genellikle spor otomobillerde bulunur.
• Torku aktif olarak ihtiyaca göre farklı tekerleklere yönlendirir.
• Viraj performansını ve dengeyi artırır.

4. Kilitli Diferansiyel:

• Her iki tekerleğe eşit tork verir.
• Özellikle off-road ve ağır hizmet araçlarında tercih edilir.

Diferansiyel Arızaları ve Belirtileri

Diferansiyel de zamanla arızalanabilir. İşte dikkat edilmesi gereken bazı belirtiler:

• Virajlarda çatırdama veya tıkırtı sesi.
• Yağ kaçağı (diferansiyel keçesi arızası).
• Araçta titreşim ve sürüş dengesizliği.
• Ani çekiş kaybı veya tekerleklerde dengesiz dönme.

Bu belirtiler fark edildiğinde gecikmeden bir oto servisine başvurmak gerekir. Aksi takdirde, daha büyük ve maliyetli arızalara yol açabilir.

Diferansiyel Bakımı

Diferansiyel uzun ömürlü bir parçadır ancak belirli aralıklarla bakımı yapılmalıdır:

• Yağ seviyesi ve yağ kalitesi düzenli kontrol edilmelidir.
• Farklılık varsa sızıntı kontrolü yapılmalıdır.
• Üretici tavsiyesine göre diferansiyel yağı 40.000 – 80.000 km aralığında değiştirilebilir.

Diferansiyel, otomobillerin gizli kahramanlarından biridir. Dışarıdan görünmese de, aracın virajlarda dengeli bir şekilde hareket etmesini sağlar, lastik ömrünü uzatır ve mekanik sistemin yükünü dengeler. Hem güvenli sürüş hem de mekanik sağlık için diferansiyelin düzgün çalışması şarttır.

Eğer aracınızda olağandışı sesler, dengesiz çekiş ya da yağ kaçağı gibi problemler fark ederseniz, zaman kaybetmeden profesyonel bir servise başvurmanızı öneririz.